Valencia, zoals we die vandaag de dag kennen en beleven, is alleen te begrijpen als we aan Javier Goerlich denken. Zoon van Franz Goerlich, consul van het keizerrijk Oostenrijk-Hongarije in de stad en van de Valenciaanse Asunción Lleó, was vijfentwintig jaar lang de hoofdarchitect van Valencia. Goerlich was verantwoordelijk voor de verbouwing, constructie en het ontwerp van straten en gebouwen die het profiel van de stad bepaald hebben.
Goerlich voerde een stedelijke revolutie uit die bepalend is geweest voor de geschiedenis en het dagelijks leven van de stad. Hij bedacht en ontwierp de verbouwing van het historisch centrum van Valencia op basis van twee principes: schoonheid en bruikbaarheid. Goerlich gaf vorm aan de stad om de sociale veranderingen van het moment te weerspiegelen en zich aan te passen aan de behoeften van de bevolking.
De eclectische, Valenciaanse neobarokke, neogotische, traditionalistische en rationalistische stijlen liggen ten grondslag aan het persoonlijke stempel van een van de beste architecten van de 20e eeuw, op een historisch moment van grote veranderingen in de stad, ook wat betreft de groeiende welvaart. Kom je een kijkje nemen?
Waar kan je gebouwen van Goerlich zien
Als we door het stadscentrum lopen, passeren we veel door Goerlich bedachte gebouwen. Een van de mooiste voorbeelden is ongetwijfeld het huis Casa Niederleytner (1916), op de hoek van de straten Pascual en Genís en Martínez Cubells, tegenwoordig zetel van het Hotel Palacio Santa Clara.
Op een steenworp afstand ligt Banco de Valencia (1942), het emblematische gebouw in de straat Calle Pintor Sorolla, het Flatiron van Valencia, een origineel project van Francisco Almenar Quinzá, waaraan later Javier Goerlich Lleó deelnam. Een gebouw in regionalistische stijl aangepast aan de smaak van de projectontwikkelaar en in lijn met het naoorlogse Spanje.
Tussen 1933 en 1936 ontwierp Goerlich ook de hervorming van de Plaza del Ayuntamiento (Stadhuisplein): daar liggen verschillende door hem ontworpen gebouwen, met een duidelijk herkenbare stijl: de Oltra-gebouwen (1927), op nummer 4 en zetel van het Meliá Plaza Hotel; de Banco Vitalicio de España (1928), op nummer 29; de Gras Bianqui, op nummer 7 en Barrachina, op nummer 2, beide uit 1930. Zijn stempel ligt ook op het Albors-gebouw (1928), op nummer 9 van Paseo de Ruzafa.
Op Calle Hernán Cortés is de art deco rationalistische stijl van de oude Metropol Cinema (1934) een embleem van de stad geworden, dat zelfs is vereeuwigd op toeristische ansichtkaarten. Dezelfde art deco kan je terugvinden in het Roig Vives-gebouw (1944), aan de Calle Xàtiva, 4. Dit woongebouw werd gebouwd op het oude Jeruzalem-klooster, dat de lijn van de oude stadsmuren van het historische centrum volgt.
Een van de meest opvallende en mooie voorbeelden van het werk van Javier Goerlich is ongetwijfeld het huis Casa del Médico, aan de Avenida del Puerto, 24: een modernistisch herenhuis dat stoïcijns weerstand heeft geboden aan het verloop der tijd. Een origineel project van Ricardo Cerdá dat werd aangepast door Javier Goerlich, die de mezzanine, de tweede verdieping, de afwerkingen en talrijke ornamenten toevoegde.
Als je door de straten van Valencia slentert, zal je onvermijdelijk de stijl herkennen van deze grote architect wiens werk een ware stedelijke revolutie voor de stad betekend heeft, omdat zijn onmiskenbare stijl het uiterlijk van het centrum bepaald heeft. Of zoals de architect Frank Lloyd Wright het verwoordde: “De missie van de architect is om mensen te helpen begrijpen hoe ze het leven mooier kunnen maken, een betere wereld kunnen maken om in te leven, en rechtvaardiging en zin aan het leven te geven”.
